ความรู้ ความเข้าใจ ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง (Aids) จากการติดเชื้อไวรัส HIV

วิวัฒนาการล่าสุดของนักวิทยาศาสตร์ไทยเกี่ยวกับการสร้างสมดุลของระบบภูมิคุ้มกัน โดยได้ทำการทดสอบผลิตภัณฑ์ Operation Bim ต่อระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้สามารถอธิบายถึงประสิทธิภาพของผลิตภัณฑ์ bim100 ในการสร้างสมดุลของภูมิคุ้มกันวิทยาล่าสุด

ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง (AIDS) มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อไวรัส HIV จากทางเพศสัมพันธ์ ทางเลือก เช่น การถ่ายเลือด การใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน การสัก การเจาะหู ร่วมกับผู้ติดเชื้อ หรือการติดต่อจากมารดาที่ติดเชื้อสู่ทารก ตั้งแต่ระยะอยู่ในครรภ์ ระยะคลอด และระยะเลี้ยงดูหลังคลอด

เมื่อเชื้อนี้เข้าสู่ร่างกาย จะไปฝังตัวในเม็ดเลือดขาวชนิด CD4+ (Th-Cell) เพื่อแบ่งตัวเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อย ๆ และทำลาย CD4+ (Th-Cell) จนมีจำนวนลดลงต่ำกว่า 350 เซลล์/ลบ.มม. (คนปกติมีค่า CD4+ 600 – 1000 เซลล์ต่อเลือด 1 ลบ.มม.) ถือว่าเป็นระดับที่ภูมิคุ้มกันในร่างกายต่ำมาก และผู้ติดเชื้อนี้ยังมีค่า Th1, Th2, Th17 และ Treg ในปริมาณที่ต่ำเช่นกัน (โดยมี Th17 ต่ำสุด) ส่งผลให้มีความเสี่ยงในการติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา เชื้อวัณโรค และเป็นมะเร็งได้ง่ายกว่าคนปกติ ปัจจุบันแนวทางการรักษาคือการหยุดยั้งการแบ่งตัวของเชื้อไวรัส HIV โดยการใช้ยาต้านไวรัส ซึ่งอาจจุมีผลข้างเคียงของยากลุ่มนี้ เช่น เวียนศรีษะ อ่อนเพลีย ท้องเสีย ฝันร้ายใน 1-2 สัปดาห์แรก เป็นต้น หรืออาจจะไม่มีผลข้างเคียงจากยากลุ่มนี้เลยก็เป็นได้ แต่ทว่า เมื่อใช้ยาต้านไวรัสไปสักระยะหนึ่งอาจก่อให้เกิดการดื้อยาขึ้นมาได้ เนื่องจากในกระบวนการแบ่งตัวของเชื้อไวรัส HIV มีโอกาสที่เชื้อตัวใหม่มีลักษณะที่ผิดเพี้ยนไปจากเชื้อตัวเดิม ยาต้านไวรัสเดิมที่เคยใช้อยู่จึงไม่ได้ผล มีความจำเป็นต้องเปลี่ยนเป็นยาต้านไวรัสชนิดใหม่ๆ ไปเรื่อย ๆ

จากข้อมูลงานวิจัยทางภูมิคุ้มกันวิทยาพบว่า ภูมิคุ้มกันที่สมดุล ขึ้นอยู่กับการทำหน้าที่อย่างสมดุลของเม็ดเลือดขาวทั้ง 4 ชนิด คือ

1. Th1 ทำหน้าที่กระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันจัดการกับเชื้อรา แบคทีเรีย ไวรัส และมะเร็งได้ดีขึ้น

2. Th2 ทำหน้าที่กระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันจัดการกับสารก่อภูมิแพ้ และหนอนพยาธิได้ดีขึ้น

3. Th17 ทำหน้าที่กระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันจัดการกับสิ่งแปลกปลอมทั้งหลายที่เหลือจากการจัดการของ Th1 และ Th2

4. Treg ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของ Th1, Th2, Th17 ให้อยู่ในระดับสมดุล จึงลดอาการแพ้ภูมิตัวเอง และข้อมูลล่าสุด Treg ยังทำให้เชื้อไวรัส HIV แบ่งตัวช้าลงด้วย